Akılcı ilaç kullanımı (AİK) ilaç kullanırken belirlenen doğru ilacın, doğru miktarda, doğru uygulama yoluyla, doğru zamanlamayla, yeterli bilgilendirme yapılarak ve maliyet uygunluğu da dikkate alınarak kullanılması ilkelerinin bütünüdür.
Akılcı ilaç kullanımı ilkelerini benimseme ve bu ilkeleri en iyi şekilde hayata geçirme; başta tüm sağlık çalışanları olmak üzere hepimizin, bütün kamu kurum ve kuruluşları, ilaç sektörü, meslek örgütleri, sivil toplum kuruluşları ve halkın, en başta gelen görevleri arasında olmalıdır.
Ülkemizde ilaç tüketiminde önemli bir yeri olan antibiyotikler için bu durum daha fazla önem taşımaktadır. Antibiyotiklerin keşfiyle başlayan, aşırı ve uygunsuz kullanımı ile hız kazanan direnç sorunu, günümüzde halk sağlığı için küresel bir tehdit haline gelmiştir.
İl Sağlık Müdürlüğü olarak AİK kullanımı konusunda tüm paydaşlara yönelik; başta hekim, diş hekimi, eczacı, hasta ve hasta yakını olmak üzere çalışmalarımız devam etmektedir. Bu konuda sağlık okuryazarlığı oranını artırmak en büyük hedeflerimizden biridir.
Bilinçsiz ilaç kullanım alışkanlığının giderilebilmesinin en gerçekçi yolu, konuyla ilgili yaklaşımlarının tüm boyutlarıyla ortaya konulmasından geçmektedir. Bu konuda hayata geçirdiğimiz ve son aşamasına geldiğimiz ‘Evsel Atık İlaçların Bertarafı’ projesinde, ilaç kullanımına dair yaşanılan pek çok soruna hem dikkat çekmek, hasta ve hasta yakını kapsamındaki paydaşlara AİK ilkelerini anlatmak, benimsetmek hedeflenmiştir.
Bu amaçla ilk olarak Projede 14 kamu kuruluşu çalışanlarına, Çevre Şehircilik İl Müdürlüğü ile Akılcı ilaç kullanımı, atık ilaç konu başlıklarında bilgilendirme yapıldı. Sonrasında Şahinbey Belediyesi tarafından tedarik edilen atık ilaç kutuları bu kamu kuruluşlarına konuldu. Eczacı odamız ve Şahinbey belediyemiz tarafından toplumsal hassasiyet oluşturmak ve projenin tanıtımını yapmak çeşitli materyaller basıldı, dağıtıldı. Toplanan evsel atık ilaçlar İl Sağlık Müdürlüğü tarafından tek tek sayıldı, kategorize edildi. Büyükşehir Belediyemizde atık ilaçların ekolojik sisteme zarar vermeden yok edilmesini sağlamak amacı ile toplana ilaçları bertaraf tesislerine gönderdi. Ayrıca Proje alanı genişletilerek, Şahinbey Belediyesi bölgesinde kalan 20 okul ve 20 sosyal tesiste eklendi.
Proje kapsamında güncel hali ile toplam 13500 ilaç kutusu toplandı. Toplanan ilaçlar kategorize edilerek tek tek sayıldı.
- Toplam ilaç kutusu içersinde açılmış kutu sayısının 7331, açılmamış ilaç sayısının ise 6182 olduğu görüldü.
- Proje kapsamında toplanan ilaçların % 46’sının hiç açılmadan atıldığı görüldü.
- Gruplarına göre ilk beş grup ilaça bakıldığında ise;
Antibiyotiklerin % 55,66’sının,
Ağrı kesici ve Anti-inlamatuarların % 40,35’nin
Solunum sistemi ilaçlarının % 37’nin,
Mide bağırsak sistemi ilaçlarının %45,11’nin
Kalp damar sistemi ilaçlarının ise % 60,27’sinin
Vitamin ilaçlarının ise % 38,74’sinin hiç açılmadan atıldığı tespit edildi.
Bütün bu sonuçlar ilimizde başta antibiyotikler olmak üzere doğru ilaç kullanım bilincinin istenilen düzeyde olmadığını ve tüm paydaşlara yönelik çalışmaların artarak devam etmesi gerektiğini göstermektedir.
Vatandaşlarımızın hekim dışı tavsiye üzerine ilaç kullanmaması, reçete edilen ilaçların dozları ve tedavi süresine riayet etmeleri, bulunduğumuz mevsim itibari ile sıkça görülen soğuk algınlığı vakalarında antibiyotik kullanmamaları, hekimlerimize yazılması konusunda ısrarcı olmamaları bilinçli ilaç kullanım noktasında son derece önemlidir. Bilinmelidir ki antibiyotikler sadece bakteriyel enfeksiyonlarda etkilidir. ağrı kesici ve ateş düşürücü olarak kullanılmamalıdır. Bilmeliyiz ki bakteriyel enfeksiyonlara karşı en önemli silahımız olan antibiyotiklere direnç gelişimini önlemek için onları doğru kullanma konusunda toplum olarak farkındalığımızı artırmamız gerekmektedir.
Sonuç olarak akılcı ilaç/akılcı antibiyotik kullanımı konusunda el birliği ile daha sağlıklı bir geleceğe emin adımlarla ilerlemek için toplumuzun her kesiminden destek bekliyor, Vatandaşlarımızdan verdiğimiz önerileri dikkate almalarını önemle rica ediyor, sağlıklı günler diliyorum.